Hergebruik van warmte levert Hercules flinke besparing op

Kuno Buijze speelt een belangrijke rol in de verduurzaming van de Utrechtse voetbalvereniging Hercules. Zelf noemt hij Paul Schriek, penningmeester bij Hercules, als aanjager van het eerste uur.
Fotocredits: Duy Nguyen/Utrechtse Sportkrant

Daar staat het metalen gevaarte, boven op het dak. Manshoog en zo’n vijf meter lang, aangesloten op grote buizen. Het is het hart van een twee-kanalensysteem dat buitenlucht aanzuigt en de warmere lucht van binnen afvoert én hergebruikt. ‘Nee, nieuw is dit systeem niet,’ zegt Kuno Buijze, voorzitter van de Stichting Beheer Sportaccommodaties USV Hercules dat feitelijk opereert als de complexeigenaar bij de omni-sportclub. Niet nieuw dus, wel zeldzaam onder sportclubs. Ook Buijze weet niet van een andere vereniging met dit systeem.

Bijzonder is zeker de besparing op gasgebruik voor de verwarming. Een kwart ongeveer. En dat scheelt dus serieus veel geld.

‘Ik durf er niet zomaar getallen aan te hangen,’ zegt Buijze. ‘Maar in 2022, het eerste volledige jaar dat het systeem in werking was, zakte het gasgebruik van 35.000 naar 26.000 kuub.’ Inmiddels zijn de gasprijzen weer wat gezakt, juist in dát eerste jaar stegen die kosten naar recordhoogtes, tot ver boven de twee euro per m3. Tel uit je winst. Daar ging wel een forse investering aan vooraf. Buijze: ‘Rond een ton.’ Begrijpelijk dus dat niet elke sportclub direct aan zo’n investering denkt. ‘Het heeft,’ zegt hij, ‘ook alleen zin bij grotere gebouwen zoals dat van Hercules, met zo’n 3000 leden.’

DE METERKAST (7)

De kosten voor energie zijn omhoog geschoten, ook in de sport. De Utrechtse Sportkrant wil met deze serie een beeld geven wat in de sport wordt gedaan om zuiniger en duurzamer met energie om te gaan. In de zevende aflevering Hercules en het hergebruik van warmte via luchtbehandeling. Gevolg; het gasgebruik zakte flink. Echter: ‘Dit heeft alleen zin bij grotere gebouwen’.

Lees meer aflveringen via deze link

Hergebruik

Met zoveel mensen op en rond het complex vult de kantine zich in de weekeinden - en ook doordeweeks in de avonduren – zich al snel en loopt de temperatuur op. Voorheen zorgden ventilatoren er voor dat die warme lucht werd afzogen; verse lucht kwam van buiten via openstaande ramen of deuren. Met het twee-kanalensysteem, dat in de loop van 2021 werd geïnstalleerd, wordt die warme lucht nu hergebruikt.

Dat geldt overigens voor slechts een deel van het complex; de kantine, het naastgelegen kinderdagverblijf en enkele ruimtes daarboven. Buijze: ‘Dit gebouw uit 2010 is ontworpen met de aanleg van het luchtbehandelingssysteem in gedachte, maar in de uitvoering kwam het er niet. Kwestie van budget, een bezuiniging dus.’

In 2021 kwam het er dus alsnog van. Sindsdien wordt de warme, maar ook ‘vuile’ binnenlucht afgezogen en gefilterd en teruggeblazen naar de binnenruimtes, aangevuld met koelere buitenlucht. Dat alles gebeurt in die metalen kast op het dak. Van de warme binnenlucht wordt zo’n 85 procent hergebruikt, 15 procent is (verse) buitenlucht. De samenvoeging van de twee wordt automatisch geregeld door een warmtewisselaar.

Binnenklimaat

‘Stel nu dat het buiten 10 graden is en hier binnen lekker druk en zo’n 25 graden. Via de warmtewisselaar blaast het systeem lucht terug met een temperatuur van zo’n 18 à 19 graden. Dan hoef je dus maar weinig bij te verwarmen. Bovendien, die lucht gaat rond; dat voordeel heb je steeds weer.’

Overigens, als Buijze spreekt over ‘vuile’ lucht gaat het in feite om CO2 of koolstofdioxide, afkomstig van de mensen in de ruimtes. ‘De hoeveelheid CO2 bepaalt hoeveel lucht er wordt weggezogen en dus gefilterd en vermengd met frissere buitenlucht wordt teruggeblazen. Dat proces gaat geheel automatisch, aangestuurd via sensoren in de binnenruimtes.’

Het voordeel van dat verbeterde binnenklimaat is er zeker ook ’s zomers, als de temperatuur in het paviljoen van Hercules, met veel grote raampartijen, flink kan oplopen. ‘Daarover,’ vertelt Buijze, ‘kwamen hier veel vragen.’ Het systeem met de sensoren zorgen dus ook in de zomer automatisch voor de juiste temperatuur én een beter binnenklimaat.

Duurzamer

Buijze trad zeven jaar geleden aan als voorzitter van de beheerstichting bij Hercules. Dat viel samen met moment waarop de club besloot in te zetten op verduurzaming. De gedachte dat hij – met een werkzaam verleden in gebouwenbeheer – destijds dus ook de aanjager van een veelomvattend plan is geweest, verwerpt hij echter. ‘Bij aanjager denkt ik eerder aan Paul Schriek, onze penningmeester bij Hercules. Hij volgt alle getallen en cijfertjes nauwgezet. Toen ik voorzitter werd was de weg naar verduurzaming al ingezet. We hebben een mooi complex, zeiden we. Nu is het tijd om in te zetten op duurzaamheid.’

Sindsdien werden de daken geïsoleerd, de grote glaspartijen van de gevels vervangen met isolerend glas (HR+++), verschenen honderd zonnepanelen op het dak, werd de veldverlichting vervangen door ledlampen en kwam er dus dat nieuwe systeem voor luchtbehandeling. Afgezien van een laatste deel van het dak dat nog moet worden geïsoleerd (‘dat scheelt ècht’) zijn er nog de douches en het warme water. Volgens Buijze echter ‘een post waaraan we weinig kunnen doen.’

De inzet op verduurzaming stond bij Hercules los van de explosief gestegen energieprijzen, waarover een jaar geleden zoveel was te doen. De club uit 1882 was zijn tijd vooruit, zogezegd, en kan nog jaren vooruit. Op de vraag of de operatie verduurzaming die zeven jaar geleden werd ingezet nu ook is afgerond, zegt Buijze: ‘Je bent nooit klaar. Maar, wat we konden doen hebben we gedaan. Zouden we nog meer willen, dan moet je in feite nieuwe gebouwen gaan neerzetten.’ Wellicht over een jaar of tien als de sporthal veertig jaar oud is en tegen die tijd aan vervanging toe. ‘Een goed moment voor een nieuwe slag in de verduurzaming.’