Fraai eerbetoon aan ‘vergeten’ zwemster Rie Mastenbroek
Of niet gekend, want uit de titel van het boek blijkt al dat de zwemster jarenlang min of meer is doodgezwegen. En Rieki Mastenbroek had het toch al niet gemakkelijk gehad sinds ze op 26 februari 1919 boven een Rotterdams café ter wereld was gekomen. Moeder Mien was ongehuwd, zoals ook zij de dochter van een ongehuwde moeder was. De arbeidersfamilie had het bepaald niet breed - leefde zeg maar meestentijds in armoede - en voor het vinden van werk moest vaak worden verhuisd.Het boek krijgt een extra dimensie doordat Rijk zich niet beperkt tot het levensverhaal van de zwemster, maar tevens een beeld schetst van de tijdgeest en de ontwikkeling van de zwemsport in Nederland. Als 5-jarige doet Rieki haar eerste zwemervaring op in het zogeheten luizenbad. Door naar anderen te kijken heeft ze zich wat bewegingen aangeleerd, voldoende om het hoofd boven water te kunnen houden. Over het algemeen was het buitenwater echter van bedenkelijke kwaliteit en een overdekt zwembad had Rotterdam nauwelijks. KattenkwaadRieki is dol op zwemmen en als het enigszins kan duikt ze het water in, haalt ook kattenkwaad uit door de pupillen van Ma Braun kopje onder te duwen. Braun heeft een naam heeft opgebouwd als kampioenenmaker en zij herkent het talent van Rieki. Ze ontfermt zich over de 11-jarige en aan de hand van de struise trainster, die ook niet vies is van een ‘oorvijg of oplawaai’, begint Riekie - die Rie genoemd wil worden - wedstrijden te winnen. Op de rugslag en de vrije slag, de schoolslag is niks voor haar. Van een verfijnde techniek is ook geen sprake. Om te zeggen dat Rie Mastenbroek zwalkend door de baan gaat is wat overdreven maar dat ze regelmatig de lijnen raakt die de baan markeren is zonneklaar. Mastenbroek moet het hebben van haar kracht en snelheid en concurrentie kan extra energie bij haar losweken.Marian Rijk, die meer boeken waaronder thrillers achter haar naam heeft staan, neemt de lezer mee terug in de tijd. Ze beschrijft beeldend de opofferingen die Rie zich moet getroosten – ze gaat ook naar school, wil verpleegster worden - en van alle pagina’s spat de bewondering van de schrijfster voor de zwemster af.In Berlijn staat Rie Mastenbroek oog in oog met Hitler, maar wist de 17-jarige veel van het nazisme? Zoals overigens vrijwel alle Nederlanders in die tijd geen flauw benul hadden wat zich aan de andere kant van de oostelijke grens afspeelde. Toch zou haar later worden nagedragen dat ze meedeed aan ‘besmette Spelen’ en ook journalisten die elke vier jaar aanklopten bleven vragen hoe het was voor Hitler te zwemmen. Gouden raceDe 100 meter wordt in Berlijn haar eerste gouden race en er volgen er nog twee. De Olympiade zal tevens het begin van het einde van Mastenbroeks zwemcarrière betekenen. Door de zwembond wordt ze als professional aangemerkt, een besluit dat tot een zekere verbittering zal leiden. Rie Mastenbroek raakt zwanger, ze trouwt maar haar man moet onderduiken voor de Arbeitseinsatz en dat blijkt funest voor de relatie. Ook latere mannen zijn niet altijd een gelukkige keuze. Tot ze iemand ontmoet bij wie ze rust vindt en die haar ook zal vergezellen naar de reünie waarvoor ze in 1986 een uitnodiging krijgt.Dan blijkt dat na 50 jaar de waardering in het buitenland veel groter is dan in eigen land. Willi Daume, de voorzitter van het West-Duitse Olympisch Comité zorgt voor een kippenvel moment als hij memoreert dat Jesse Owens, een paar jaar daarvoor overleden, met vier gouden medailles de keizer van de Spelen in Berlijn was. ‘Maar er was ook een jong meisje, zij werd de keizerin van Berlijn.’ En hij wijst naar Rie Mastenbroek.Op 84-jarige leeftijd overlijdt de de drievoudig olympische kampioene aan een hersenbloeding.
Vergeten goud, het leven van olympisch kampioene Rie MastenbroekAuteur: Marian RijkUitgever: Ambo/AnthosPaperback, 222 pagina’s, 21,99 euro