‘Je kan snel beginnen, de regels en de telling komen later wel’

Velen hebben bordspel mahjong wel eens in huiselijke sfeer gespeeld, maar nooit bedacht dat het spel met de rechthoekige stenen – met daarop symbolen en/of cijfers – ook in clubverband kan worden beoefend. Dat is dus sinds een paar jaar in het Denksportcentrum Utrecht (NDC) mogelijk op dinsdagavond van 19.30 – 22.15 uur. Ook schakers, bridgers, go-spelers en dammers hebben clubavonden in het NDC. De HoeksteenVoorzitter Willeke de Bruijn is de drijvende kracht achter De Hoeksteen, de mahjongclub die dit jaar het tweede lustrum viert. ‘In 2002, 2003 kwam ik bij toeval voor het eerst in aanraking met het spel. Ik ging ’s winters zes maanden naar Spanje voor mijn werk in de als assistente in een Nederlandse zorgkliniek. Daar konden Nederlanders met lichamelijke klachten terecht die daar in die periode overwinterden. Op een mahjongavond werd me gevraagd om in te vallen, omdat een arts vanwege zijn werk niet mee kon doen. Ik vond het spel zo leuk dat ik besloot om het, eenmaal terug in Nederland, ook thuis te spelen.’Al snel kwam De Bruijn in IJsselstein terecht waar zich een ware enclave aan mahjongers bevond en nog steeds bevindt. Maar waarom geen club beginnen in Utrecht, bedacht de Bruijn. In 2008 deed ze een oproep in een lokale krant, maar daar kwam aanvankelijk geen respons op. Een tweede poging leverde meer succes op. ‘Ik kreeg ruim dertig reacties.’Spelers vinden is één, maar hoe richt je een vereniging op? Dat was het volgende probleem waarvoor de Bruijn zich zag geplaatst. ‘Ik woonde toen in Leidsche Rijn en heb contact gezocht met DOENJA - vanaf 1 januari vervangen door DOCK - een sociaal makelaar die vooral actief was in de wijken. DOENJA heeft me erg geholpen en ook bij de Mahjong Bond kon ik met mijn vragen terecht.’De club zwierf vervolgens door, voornamelijk, Leidsche Rijn om een geschikte locatie te vinden voor de wekelijkse speelavond. Er werd gespeeld bij onder meer tennisvereniging PVDV, bij restaurant De Buurvrouw. ‘Maar toen die laatste op dinsdagavond dicht ging, moesten we weer wat anders zien te vinden. Het NDC is ons vijfde onderkomen in vijf jaar tijd.’ 144 stenenToen de verhuisdozen waren uitgepakt, kon de balans worden opgemaakt. De Bruijn: ‘We zitten nu op zo’n veertig leden, allemaal 50+. Dus toch voornamelijk ouderen. Jongeren zitten vooral achter hun tablet. Het is best moeilijk om leden te krijgen. Terwijl je het mahjong snel leert. Een uurtje is voldoende om te kunnen beginnen, de regels en de telling komen later wel.’Wat De Bruijn zeer aan mahjong bevalt, is dat het uitsluitend individueel wordt gespeeld. ‘Je hebt dus nooit last van een partner die vindt dat jij het verkeerd doet, zoals bij bridge. Daar heb ik helemaal geen zin in. Misschien lijkt het spel, met die 144 stenen en al die combinatiemogelijkheden ingewikkeld, maar dat is het niet. Als ik zeg dat het lijkt op rummikub of jokeren dan krijg ik de wedstrijdspelers over me heen, maar het is wel zo. Het gaat om combinaties, rijtjes maken en het vinden van de slotsteen.’ Eenzelfde verontwaardigde reflex doet zich overigens voor bij bridgers als die van een klaverjasser horen dat ze het bridge wel kunnen leren, omdat ze ook kunnen klaverjassen. Niet dus. CompetitieMahjong kent vier varianten: Mahjong Chinese Roots (MCR, zoals dat bij De Hoeksteen wordt gespeeld), Japans (ook wel riichi genoemd), Nederlands en Hong Kong (snel en zakelijk). ‘Het verschil zit vooral in de telling en het uitgaan, maar om dat hier in detail uit te leggen, voert te ver.’ Het spel wordt gespeeld met vier spelers. ‘Slechts in uitzonderlijke gevallen kunnen het er drie of vijf zijn.’Anders dan bij de denksporten bridge, go, schaken en dammen kent mahjong geen externe competitie, dat wil zeggen een competitie waarin de 25 clubs die Nederland rijk is tegen elkaar spelen. ‘Wel zijn er toernooien. Aan de hand van die resultaten wordt ook de ranking bepaald. Maar zover zijn we bij De Hoeksteen niet. Wij hebben hooguit zes competitiespelers, zoals we het hoogste niveau noemen. Het andere niveau zijn de recreanten, daar behoor ik ook toe. Maar bij die laatste categorie hebben we op het recente EK (medio mei 2019, red.) wel een dubbelslag geslagen: Bregje van der Grind werd Nederlands kampioen, Marga van Voorst pakte het zilver. Daar zijn we heel trots op. Volgend jaar wordt het EK in Nederland gehouden, wie weet komt het wel naar Utrecht.’Strategie, geluk en berekening zijn de facetten die De Bruijn zo aantrekkelijk vindt aan mahjong.  ‘Wist u overigens dat mahjong in China – met Japan, Zuid-Korea, Filipijnen en Taiwan de bakermat van Mahjong - zelfs een tijd verboden is geweest door de overheid’, vraagt Willeke de Bruijn plotsklaps. ‘Er werd namelijk op enig moment zoveel gegokt bij en op het spel dat mahjongspelers hun huizen of al hun geld verspeelden en daarmee schade toebrachten aan de economie. Dat soort zaken zijn bij ons uiteraard niet aan de orde. Wij willen vooral een gezellige vereniging zijn met hopelijk nog meer leden.’ ClubavondDe Hoeksteen had op dinsdag 25 juni de laatste clubavond. Er wordt weer gestart op dinsdag 3 september in het NDC.Voor meer informatie: voorzitter@mahjongclubutrecht.nl of www.mahjongclubutrecht.nl