Utrechtse Rosa Bas heeft wereldrecord vier dagen in handen

In september postte de NOS een intrigerend filmpje op haar website. Te zien is een desolaat woestijnlandschap in het avondschemer, waar uit het niets een witte supersonische ruimteraket op wielen voorbijraast. Is dit het voertuig waarin aliens zich op hun verre planeet verplaatsen? De auto van de toekomst die Elon Musk in het geniep aan het testen is? Nee, geen van beiden, zo toont de video verderop. Het blijkt hier te gaan om een afgesloten ligfiets genaamd de VeloX 9, die op Route 305 in de Amerikaanse staat Nevada door iemand met buitengewoon krachtige bovenbenen wordt voort getrapt.De superbenen behoren toe aan de 28-jarige Rosa Bas uit Utrecht. Een fysiotherapeute die al een paar jaar bij Annatommie werkt en inmiddels ook met haar master Sportfysiotherapie bezig is. Voorheen TeamNL-roeister die ons land vertegenwoordigde op Europese en wereldkampioenschappen. En die zich op 9 september de snelste vrouw ter wereld op de fiets mocht noemen. Bas had zich daarvoor aangesloten bij het Human Power Team, een vijftiental studenten van de TU Delft en de VU in Amsterdam die een jaar lang hun studie op een laag pitje hadden gezet voor dat ene doel: het wereldsnelheidsrecord verbreken tijdens de week van de Human Powered Speedchallenge in Battle Mountain in de Verenigde Staten. TwijfelDit resultaat had Bas, toen ze zich een jaar eerder aanmeldde voor de atletenselectie van het team, nog helemaal niet voor ogen, vertelt ze aan de telefoon. ‘Ik kende de wedstrijd al wel van een paar jaar geleden. Toen deed ik ook mee aan de selectie maar viel af omdat ik met mijn 1 meter 80 te lang was voor de fiets die ze wilden bouwen. Dit keer waren het vooral de mensen in mijn omgeving die me pushten om me weer op te geven nadat ze de aankondiging op internet voorbij hadden zien komen. Eerlijk gezegd was het helemaal niet iets waar ik direct enthousiast van werd. Ik was gestopt met roeien en wilde rustig bekijken hoe ik de extra tijd die ik daardoor kreeg, kon gaan invullen.’Ook tijdens de selectieprocedure bleef de twijfel knagen. ‘Ik had de eerste testronde achter de rug en zou vervolgens horen of ik er nog bij zou zitten (er waren zo’n 25 aanmeldingen waarvan er uiteindelijk twee geselecteerd werden, JvT). Maar toen had ik voor mezelf al besloten om me terug te trekken en belde de selectiecommissie ook op om dat tegen ze te zeggen. Ze waren het er niet mee eens, dat werd me wel duidelijk. Toen ben ik maar doorgegaan.’ Uiteindelijk bleken Bas’ fitheid en haar krachtige benen onovertroffen en belandde ze als een van de twee kopvrouwen van het team achter het stuur van de VeloX 9. Haar lengte was dit keer geen enkel probleem. Bas: ‘In voorgaande jaren koos men voor kleinere atleten omdat daarmee ook de ligfiets klein en compact kan blijven maar sinds vorig jaar bij de mannen een grote Canadees het record aanscherpte is dat idee overboord gegooid.’ TopvormDe VeloX 9 -het was de 9^e keer dat het Human Power Team zich inschreef voor de snelheidswedstrijd en ieder jaar weer wordt hiervoor een steeds innovatievere ligfiets gefabriceerd- werd op maat gemaakt voor Bas en haar collega. Terwijl de techneuten van het team de fiets middels computermodellen en windtunnelmetingen in een aerodynamische topvorm kneedden, moest Bas haar lichaam in topconditie zien te krijgen. Veel fietsen dus. ‘Elke dag wel, ja.’ Maar daarbij trok Bas er liever op haar racefiets op uit dan dat ze op de gewone ligfiets die ze ook tot haar beschikking kreeg, ging fietsen. ‘Ik trainde liever met vrienden op de racefiets dan in mijn uppie op die ligfiets, daar had ik niet zoveel trek in. Het had er ook mee te maken dat deze ligfiets niet heel hard ging’, legt Bas uit. ‘Maar,’ haast ze zich te zeggen, ‘de fysieke metingen werden wel op een ligfietsergometer gedaan en daaruit bleek dat ik in de loop van het jaar prima verbeterde.’En toen de VeloX 9 echt af was, ging Bas hem uiteraard wel uitproberen en testen. In Nederland was dat nog niet zo makkelijk want vindt maar eens een lange, brede weg zonder verkeer waar je ook eens rustig een stuurfoutje mag maken. Het circuit van het RDW-testcentrum in Lelystad en de landingsbaan van vliegbasis Woensdrecht wilden gelukkig wel ruimte maken in de weekenden. Bas kwam er snel achter dat de afgesloten kap ervoor zorgde dat ze zich veilig voelde en er geen besef van had dat ze zo hard ging. ‘Ik had meer het idee dat ik met een computerspel bezig was. Je zit vastgesnoerd in een Formule 1 stoel en hebt twee schermpjes voor je met daarop het beeld van de weg en de omgeving. Daarbij krijg je informatie te zien over het vermogen dat je trapt, je snelheid en ook het precieze protocol dat je moet afwerken. En als een soort back-up kwam die informatie ook nog van de coach via mijn oortjes binnen.’ Om in de krappe ruimte te kunnen ademhalen kreeg Bas een mondkapje op dat ervoor zorgde dat ze de aanwezige zuurstof efficiënt binnenkreeg en dat de uitgeademde CO₂ zo snel mogelijk de cabine verliet. BerekeningenVol vertrouwen vertrok het team naar Nevada. Want de metingen gaven aan dat Bas in topvorm bijna 1300 watt uit haar benen wist te toveren; volgens de berekeningen was dat, in combinatie met de supergestroomlijnde VeloX 9, genoeg om het bestaande Franse record te overtreffen. Mits de weersomstandigheden gunstig waren. Het betekende vooral dat er niet teveel wind moest staan want dan telde de poging niet. Door de hoogte van 1400 meter waarop Battle Mountain ligt is de lucht er een stuk ijler; het maakt de locatie zo geschikt om een snelheidsrecord te breken.Na de kwalificatierace een dag eerder moest Bas op de eerste officiële wedstrijddag lang wachten tot ze aan de beurt was. ‘Je wordt ingedeeld want er zijn veel verschillende categorieën en teams die meedoen, ook handbikers en tandems bijvoorbeeld. Om kwart over zeven ’s ochtends, net als de schoolbus gepasseerd is, wordt de weg afgezet en mag het eerste team van start. Een paar uur later wordt weer gestopt omdat het overdag veel te warm wordt. En na vijven beginnen ze weer.’ Nagels bijtenRond half 6 ’s avonds kon Bas worden aangeduwd door haar teamleden. Voor haar lag een acht kilometer lange lege asfaltweg. ‘De eerste 7,8 kilometer worden gebruikt om op gang te komen, de laatste 200 meter daar gaat het om, daar moet je zo hard mogelijk gaan,’ legt Bas uit. ‘Het is een kwestie van protocol volgen, wanneer je moet schakelen en waar je precies een bepaald vermogen moet trappen. En dan op het eind gewoon volle bak in zijn zwaarste versnelling knallen.’Bas was in vijf en een halve minuut alweer klaar. Daarna begon het nagels bijten. Want de snelheidsmeter in de VeloX 9 mocht dan wel aangeven dat ze de 122 kilometer per uur had gehaald, de officials moesten het nog wel bevestigen en checken of alles volgens de regels was gegaan. Anderhalf uur later volgde het verlossende woord en de ontlading: ‘122,12 kilometer per uur. Nieuw wereldrecord.’De missie was geslaagd. Dat vier dagen later de Fransen het record terugpakten met een snelheid van 124,1 kilometer per uur doet weinig af aan de prestatie van het Nederlandse team, vindt Bas. ‘Natuurlijk is het jammer. Ik had het eerlijk gezegd ook niet zien aankomen omdat geen enkel team de eerste dagen in de buurt kwam van ons record. Zelf heb ik het in de loop van de week nog een paar pogingen ondernomen maar steeds had ik het gevoel tegen een muur aan te fietsen wanneer ik in de buurt van de 120 kilometer per uur kwam. Meer kon ik uit deze fiets gewoon niet halen.’