Varsity bol van de tradities
Een wonderlijk schouwspel. Zodra de winnaar over de meet glijdt, trekken de verenigingsgenoten op de wal hun kleren uit, springen in
het ijskoude kanaalwater en zwemmen naar hun glorieuze 'Oude Vier'. In witte slip én verenigingsdas. 'Want dat valt dan onder correcte kleding’, zegt Robbe van der Mieden, lid van de commissie die de Varsity organiseert. Dat de vrouwelijke verenigingsgenoten van de winnende boot in het water springen in slip en bovenstukje is in de veelheid van tradities rond de Varsity slechts een terzijde.De das moet. In de corporale wereld draait veel om de das. Er zijn studenten die er naar streven om ooit hun das - stijf van het zweet, bier en kaarsvet - kaarsrecht op tafel te kunnen zetten. Ook tijdens de Varsity is veel te doen om de das. Van der Mieden: 'Zoals bij elke corpsvereniging mag je niet ongevraagd aan iemands das zitten. Dan krijg je gewoon een tik in je gezicht. Je mag er wel om brassen.' Bij dat duwen en trekken wordt de das verdedigd op leven en dood. Bij wijze van spreken dan, want uiteindelijk gaat het er vriendschappelijk aan toe.Van der Mieden is één van de tien leden van de commissie die de Varsity organiseert, verantwoordelijk voor pers en promotie. Die commissie valt onder de Koninklijke Nederlandse Studenten Roeibond, kortweg KNSRB, maar bestaat wel geheel uit leden van het Utrechtse Triton, een van de zeven leden van de bond. Opvallend: de commissie wordt na één editie geheel vervangen voor tien nieuwe leden.In goed een week wordt het allemaal uit de grond gestampt. Tribunes, VIP-paviljoen, regiewagen voor een livestream en noem maar op. Een evenementendorp voor zo'n 5000 mensen, met een metershoog beeldscherm, douches (sedert enkele jaren zelfs warm water) en toiletten. Zo gaat dat elk jaar langs het Amsterdam-Rijnkanaal bij Schalkwijk, pal naast de spoorbrug, waar normaal gesproken amper een mens komt. Een plek waar het 4G-netwerk hapert en geen riolering is, maar voor die dag speciaal wordt aangelegd. Boat RaceVoor die opbouw en om de dag zelf goed te laten verlopen, werken zo'n 400 crewleden mee, ondersteund door leden van andere verenigingen die bij de KNSRB zijn aangesloten. De Hollandse variant op de roemruchte Boat Race tussen Cambridge en Oxford (sinds 1829) is in sterke mate afhankelijk van de drie hoofdsponsors; Aegon (al jaren verbonden aan het Nederlandse roeien), Van Lier (mensen met grote schoenmaten zijn zeker onder roeiers te vinden) en Heineken (geen verdere uitleg nodig).De Varsity beleeft op 9 april haar 134e editie. Het begon ooit (1878) toen Njord (Leiden) de studenten van Laga (Delft) uitdaagde. De Oudste versus de Stoutste, zoals ze ook wel onder de corpsstudenten bekend staan. Kort daarna (1882) werd ook Triton uitgenodigd, de Edelste. Die drie stonden aan de basis van de traditie.In september begint de commissie met de voorbereidingen, maar in december gaat het echt los met de organisaties en worden veel roeiverenigingen bezocht voor de verkoop van bretels, zonnebrillen, sweaters, roeikousen, joggingbroeken, slippers, rieten hoedjes, stokjes, posters, stickers en noem maar op. Alles met 'de Jutphaas', het logo dat herinnert aan de na-oorlogse jaren dat de Varsity nog werd gehouden op het Amsterdam-Rijnkanaal ter hoogte van Jutphaas.Opvallend, er worden géén dassen met 'de Jutphaas' verkocht. 'Jaren geleden,' vertelt Van der Mieden, ‘had een van de sponsoren een das met allemaal kleine 'Jutphaasjes' gemaakt. Die is twee uur in de verkoop geweest. Willem Westermann, een van onze ereleden inmiddels, heeft toen ingegrepen. De verkoop werd meteen gestopt. Schitterende das, maar het mocht niet. Kwestie van prestige.'
‘Correcte kleding,
dat is witte slip en das’
ErfgoedIn afwachting van het hoofdnummer om vijf uur wordt op de wal, ter hoogte van de finish, urenlang gebrast en gegooid met modderkluiten naar rivaliserende verenigingen. Op de boot die gehuurd wordt door Nereus en Skadi - afgemeerd aan de wal - stoeien de Amsterdamse vereniging en het Rotterdamse Skadi om een fust bier. Het hoort allemaal tot de tradities van de Varsity, die twee jaar geleden werd opgenomen in de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed. 'Het heeft’, vertelt Van der Mieden, 'ons veel erkenning opgeleverd, ook naar sponsoren toe.'De Varsity is nadrukkelijk verbonden met de corporale studenten van Amsterdam, Leiden, Delft, Utrecht, Wageningen, Groningen en Rotterdam. Toch staat de Varsity sinds 1973 open voor alle studentenverenigingen. Ook voor 'knorren' dus, in het corporale jargon. Sinds 1969 staat Triton ook open voor niet-leden van het corps. Nog een belangrijk jaartal: vrouwen roeien vanaf 1976 ook mee bij de Varsity.
De Varsity kent dit jaar twee hoofdnummers. Want behalve de traditie met de mannenrace in de Oude Vier (met stuur) over drie kilometer, is ook de 'Dames Vier' hoofdnummer.
Overigens over een lengte van twee kilometer. Van der Mieden: 'Ook the Boat Race op de Theems heeft sinds 2015 een vrouwenhoofdnummer. Daar was het een eis van de hoofdsponsor, bij ons is het in overleg met de KNSRB-verenigingen besloten. Joanneke Jansen van Triton won the Boat Race vorig jaar met Oxford en is nu ambassadrice van de 'Dames Vier'.''Overigens’, vervolgt Van der Mieden, 'is niet iedereen het eens over de invulling. Volgens sommigen hadden de vrouwen in een vier met stuurman of - vrouw over drie kilometer moeten varen, net als bij de 'Oude Vier'. Maar goed, dat kan de komende jaren nog veranderen. De mannenrace is ook niet altijd over drie kilometer geweest en begon ooit zelfs met twee keerboeien in de baan.We beginnen dit jaar met een nieuwe traditie en we gaan er zeker wat van maken. Bij Koninklijk Begeer in Zeist laten we jaarlijks de gouden blikken voor de winnaars van de Varsity maken en dit jaar ook een hanger - in de vorm van 'de Jutphaas' uiteraard - voor de winnaressen. Allemaal fairtrade-goud van Solidaridad.'Twee hoofdnummers betekent ook dubbel feest na afloop. Ook de winnende vereniging bij de vrouwen wordt gevraagd een receptie te houden op de avond van zege. Toch blijft er een belangrijk verschil tussen de race voor vrouwen en mannen. Leden van de winnende vereniging mogen alleen na de mannenrace naar hun Oude Vier zwemmen. Bij de vrouwen worden ze geacht op de wal blijven. Kort na de vrouwenrace gaat het los met de mannen. Om dan al vele tientallen studenten in slip en das bij de finish in het water te hebben, is te gevaarlijk.
Dit artikel maakt onderdeel uit van de Utrechtse Sportkrant Varsity bijlage van 7 april.