Utrechters op de
Olympische Spelen

Henk Temming is reserve voor de voetbalploeg. Hij moet zich in Nederland klaar houden. Een telefoontje uit Londen komt er niet.

Fanny Blankers-Koen wordt de heldin van Londen. Vier keer goud. Een ongeëvenaarde prestatie van een Nederlandse. Goud op de 100 meter, goud op de 200 meter, goud op de 80 meter horden en op de 4 x 100 meter estafette. Hoeveel goud zou de atlete uit Lage Vuursche hebben gewonnen als de oorlog niet een streep had gehaald door de Olympische Spelen van 1940 en 1944.

Lenie Gerrietsen van Kracht en Vlugheid wordt in de meerkamp 5e met de Nederlandse ploeg achter Tsjechië, Hongarije, Verenigde Staten en Zweden

Joachim Gruppelaar uit Amersfoort is springruiter. Met zijn paard Random Harvest wordt hij 20e en is daarmee de enige individuele springruiter in de uitslag

Evert Grift uit Soest is in 1948 de eerste winnaar van de Ronde van Limburg. Hij verdient er een Olympische selectie mee. Slechts 28 wielrenners rijden de wedstrijd uit, daarbij één Nederlander. Gerrit Voorting wint de zilveren medaille. De Belg Lode Wouters, in 1949 de eerste winnaar van de Ronde van Midden-Nederland wordt derde. En inderdaad Evert Grift is bij de uitvallers.

Tonnie Hom is geboren in Hilversum en lid van De Robben. In de finale van de 200 meter schoolslag wordt zij zevende. In dezelfde eindstrijd zwemmen ook Nel van Vliet (goud) en Janny de Groot (5e). Tonnie Wittebrood-Hom woont in Nieuwegein (Poseidonburg 17).

En dan is er volgens de gegevens van Sports-Reference nog een Utrechtse actief. De Noorse zwemster Bea Ballintijn is op 9 mei 1923 in Utrecht geboren.

Triton is met twee roeiers vertegenwoordigd. Carl Kuntze en Ben Binnendijk plaatsen zich in de serie voor de halve finale, daarin wordt het duo tweede. Via de herkansing lukt het niet de finale te bereiken. De derde plaats achter België en Argentinië is daarvoor onvoldoende.

Fanny Blankers-Koen is over de top. Door een blessure moet ze opgeven op de 200 meter en later ook op de 80 meter horden.

Lenie Garrietsen is ook weer van de partij. Dit keer in het gezelschap van clubgenote Annie Ros. Met de Nederlandse ploeg wordt het duo van Kracht en Vlugheid 7e in de wedstrijd met draagbaar gereedschap, knots, bal e.d.

Nederland boycot de spelen in verband met de Russische inval in Hongarije. Toch staat er een Nederlander op de deelnemerslijst. In verband met de strenge strenge quarantaineregels in Australie wordt het springconcours in Stockholm gehouden. Alexis Pantchoulidzew, een vriendje van Prins Bernhard, 68 jaar, staat aan de star. De oudste Olympiër in de Nederlandse sportgeschiedenis wordt 28e in een veld van 36.

Opvallend overigens dat Hongarije zelf wel deelneemt. Vier Nederlandse atleten die al in Melbourne zijn keren verontwaardigd terug.

Voor Ab Rosbag eindigen de Spelen na 3 minuten en 34 seconden. Bij een verboden greep van zijn Zweedse tegenstander schiet zijn ellenboog uit de kom. De Utrechter verwijt de arbitrage dat de tegenstander niet eerder is bestraft. De arm van de 20-jarige loodgieter uit Utrecht wordt in het gips gezet. Wansink, leider van de worstelploeg zegt: ,,Je mag in het Olympisch dorp nu eten wat je wilt, maar pas wel op dat je niet als zwaargewicht thuis komt.’’ In de rangschikking staat Rosbag door zijn blessure 23e en laatste.

Loek Alflen komt uit in het vlieggewicht. De Utrechter is 1 meter 56 groot en 19 maal Nederlands kampioen. Een dag voor zijn 27e verjaardag wordt de vader van voetballer Rob uitgeschakeld in de derde ronde door de latere finalist Ion Cernea. Alflen probeert verschillende malen zijn befaamde hoofd-heupzwaai aan te leggen maar deze mislukt telkens en de nederlaag op punten is terecht. De eerste ronde is de Hongaarse wereld- en Olympisch kampioen Imre Hodos zijn tegenstander. Alflen staat uit respect vastgekleefd aan de mat en wordt na 35 seconden omver gelopen. Door een hoofdheupzwaai na 1 minuut en 41 seconden wint Alflen de tweede partij van de Marokkaan Benakoun. Alflen komt uit een familie van 13, waarvan er zeven worstelen. Moeder Alflen schilt voor haar sportieve kroost dagelijks tien kilo aardappelen.

Leo Piek is de derde Utrechtse worstelaar. Ook hij is ontevreden over de arbitrage. Een verkeerde greep van de Oostenrijker Brötzer wordt gezien door de hoekscheidsrechters maar niet door de hoofdscheidsrechter. Zijn tweede partij wint Piek op punten van de Australiër Stanulas. Na zijn tweede verliespartij (2 minuten 14 seconden) tegen de latere winnaar van het zilver Martinotic is het toernooi over. In de eindstand wordt hij 16e van de 23 deelnemers.

De Utrechtse worstelaars treffen het niet met de loting. Ze worden uitgeschakeld door de wereldtop, allen staatsamateurs uit het Oostblok.

SCHC wordt in 1959 hockeykampioen van Nederland en dat team vormt de basis van het Olympisch team in 1960. Jan van Gooswilligen, Freddy Hooghiemstra, Gerard Overdijkink, Eddie Zwier en Jaap Leemhuis zijn lid van de Bilthovense club. Brabander Thom van Dijck is lid van Kampong. Nederland verliest in de poule met 4-1 van India en moet voor het bereiken van de kwartfinales een beslissingswedstrijd spelen tegen Nieuw-Zeeland. Oranje verliest met 2-1 en moet naar het troosttoernooi. In de eindstand wordt Nederland negende.

Lex van Kreuningen neemt deel aan de wegwedstrijd. De Utrechtse wielrenner ontsnapt na 20 kilometer. Volgers wijzen op hun voorhoofd. De hitte (40 graden) is enorm. Landgenoot Jan Hugens voegt zich bij de Utrechter. Halfkoers heeft het Nederlandse duo 35 seconden voorsprong op een jachtgroep van zeven renners. Jan Janssen probeert aan te sluiten bij de achtervolgers maar kan het tempo niet volgen. Van Kreuningen en Hugens worden na 100 kilometer ingelopen en missen de kracht om mee te springen met de latere winnaar uit Rusland Viktor Kapitanov en de Italiaan Livio Trape. In de ploegentijdrit over 100 kilometer wordt Van Kreuningen vierde met Jan Hugens, René Lotz en Ab Sluis als metgezellen.

Anton Geesink plaatst zich als worstelaar voor Rome. In het Grieks-Romeins wordt hij driemaal kampioen van Nederland. Omdat hij als judoleraar 25 gulden in de week verdient voldoet hij volgens het NOC niet aan de internationale bepalingen.

Fred van Dorp is geboren in Batavia maar speelt waterpolo voor het Amersfoortse AZPC. Met het Nederlandse waterpoloteam eindigt hij op de 8e plaats. Na winst op Australië, een gelijkspel tegen Zuid-Afrika en een nederlaag tegen Joegoslavië is dat laatste land en Hongarije in de halve finale een te groot struikelblok op weg naar een medaille.

Hennie van der Velde is pas 16 jaar en lid van het Hilversumse De Robben. Met Jopie Troost, Cocky Gastelaars en Sieta Posthumus start ze op de 4 x 100 meter vrije slag. Een finaleplaats is voor de Nederlandse ploeg niet haalbaar.

Anton Geesink is in 1961 wereldkampioen geworden en onverslaanbaar in Europa en Nederland. Op grond van die prestaties draagt hij de Nederlandse vlag bij de openingsceremonie. 18.000 Japanners laten hun tranen de vrije loop als Geesink in de finale alle categorieën Akio Kaminaga verslaat. De Utrechter neemt de Japanner na negen minuten in een houdgreep. Voor Japan is het een zwarte dag. Voor de wereld de grootste sensatie van de Spelen.

Erik Hartsuiker en Herman Rouwé roeien naar een bronzen plak in de twee met stuurman. Jan Bos is de derde man in de boot bij het Triton-duo. De Verenigde Staten en Frankrijk zijn te sterk.

Het Nederlands hockeyteam met de SCHC-spelers Frank Zweerts, Jaap Leemhuis, Theo van Vroonhoven, Jan van Gooswilligen, John Elffers en Erik van Rossem doet het ietsje beter dan vier jaar eerder in Rome. De halve finale wordt niet gehaald door verlies tegen India en Duitsland en een gelijkspel tegen Spanje. In de strijd om plaats 5 tot en met 8 wordt van Kenia verloren waardoor er niet meer in zit dan de zevende plaats.

Gerrit Wormgoor, Fred van Dorp, Wim van Spingelen en de voor AZPC uitkomende Amsterdammer Hans Muller spelen in het Nederlands waterpoloteam. De ploeg wint van Brazilië, Verenigde Staten en België maar gaat onderuit tegen Joegoslavië en Hongarije. In de strijd om de vijfde tot en met de achtste plaats is er tegen Duitsland en Roemenië ook geen succes en daardoor wordt de poloploeg achtste. De broer van Fred van Dorp staat in het doel bij de Verenigde Staten. Fred passeert Tony uit een strafworp.

Joop Domselaar van de schietclub Driebergen doet op twee onderdelen mee: klein kaliber geweer 50 meter drie houdingen en klein kaliber geweer liggend. Liggend gaat hem het beste af met een 14e plaats, op de drie houdingen wordt hij 40e.

Vinus van Baalen van Zwemlust komt uit op de individuele 100 meter vrije slag en op de estafette. De Utrechter haalt de halve finale niet. In zijn serie wordt hij 4e. Ook de estafette met Johan Bontekoe, Jan Jiskoot en Ron Kroon als teamgenoten strandt voortijdig. Zij verbeteren wel het Nederlands record.

Frans Luitjes wordt in de serie van de 100 meter uitgeschakeld. Op de 200 meter evenaart de in Utrecht geboren atleet het Nederlands record van Tinus Osendarp en Chris Berger. Goed voor een finaleplaats is de tijd niet. Luitjes voelt zich dan al niet goed en reist eerder naar huis vanwege een lymfeklier-ontsteking. Een jaar later is hij overleden.

Een plaats in de halve finale is ook nu onbereikbaar voor het Nederlands team. De regio is ruim vertegenwoordigd: Heiko van Staveren en Sebo Ebbens van Kampong, Theo van Vroonhoven van SCHC, Utrechter Otto ter Haar van Hilversum en de in Vianen geboren Tippy de Lanoy Meijer van Laren. Pakistan houdt huis met 6-0 en ook van Kenia en Australië wordt verloren. Door winst op Spanje legt Nederland beslag op de vijfde plaats.

Johan Schans van De Vechtstreek en Elt Drenth van Zwemlust vormen met Dick Langehorst en Aad Oudt de estafetteploeg op de 200 meter vrije slag. Nederland haalt de finale niet en wordt elfde. Ook op het individuele nummer gaat het niet naar wens. Johan Schans komt tot de 23e tijd, Elt Drenth tot de 29e.

Corrie Bakker evenaart met Wilma van den Berg, Mieke Sterk en Truus Hennipman in de serie het wereldrecord op de 4 x 100 meter. In de finale worden ze vierde, op tweehonderdste van een seconde mist het viertal de bronzen plak. Het record van 43,44 bestaat nog steeds.

Anton Geesink kan zijn titel niet prolongeren. Judo is in 1968 geen Olympische sport. Vanaf 1972 wel weer maar dan is de dan 38-jarige Anton te oud.

Fedor den Hertog staat in dit overzicht omdat hij in een Utrechts ziekenhuis is geboren. De wielrenner woont in zijn jeugd in Linschoten en Woerden, verhuist naar de Oekraïne en gaat bij terugkeer op De Veluwe wonen. In Mexico zorgt hij voor een geweldige surprise door met Joop Zoetemelk, René Pijnen en Jan Krekels goud te winnen op de 100 kilometer per ploeg. Fedor den Hertog start ook op baan en wordt in de series van de achtervolging uitgeschakeld.

Leen de Groot is gepasseerd voor de wegwedstrijd. Bondscoach Joop Middelink is met zes renners in Mexico en heeft vier startplaatsen te verdelen. De Utrechter valt af omdat het parkoers voor hem te zwaar lijkt.

De winnaars van het brons in Tokio Erik Hartsuiker en Herman Rouwé vormen met hun clubgenoten Tom Dronkert, Berend Brummelman en stuurman Otto Weekhout een vier. In hun serie worden ze tweede, in de halve finale zesde. De derde positie in de B-finale levert een negende plaats op in de eindstand. Ook in de acht twee regionale roeiers. Maarten Kloosterboer is lid van Nereus en in Utrecht geboren. Eric Wesdorp komt niet van hier maar is lid van Triton. De acht houdt het simpel en wordt achtste.

Fred van Dorp gaat op voor zijn derde Spelen. Bij de openingsceremonie is hij vlaggendrager. In het waterpoloteam heeft Van Dorp gezelschap van zijn AZPC-ploeggenoten Loet Geutjes en Feike de Vries en van de Utrechters Hans Hoogveld en Hans Parrel, die uitkomen voor Neptunus Arnhem en Zian. Nederland start met overwinningen tegen Griekenland, Mexico en Japan, daarna wordt verloren van Joegoslavië en Oost-Duitsland. Na een gelijkspel tegen Italië en winst tegen de Verenigde Arabische Emiraten speelt Nederland om plaats 5 tot en met 8. Van de USA wordt verloren van Cuba gewonnen met een 7e positie als eindresultaat.

In het water komt ook Coby Buter in actie. De Steenwijkse komt uit voor Zwemlust en eindigt op de 4 x 100 meter wisselslag met Klenie Bimolt, de gouden Ada Kok en Nel Bos op de 7e plaats.

Utrechter Pieter de Zwart zeilt in de Drakenklasse. De boot met Cor Groot en Jan Bol wordt 10e.

Weer een ruime vertegenwoordiging uit deze regio in het hockeyteam. Het plezier is voor André Bolhuis, Paul Litjens, Jeroen Zweerts, Flip van Lidth de Jeude en Maarten Sikking over na de aanslag op de Israëlische delegatie. Litjens en Van Lidth de Jeude keren terug en dat voorbeeld volgen de atleten Bram Wassenaar, Jos Hermens en Wilma van Gool. Ook worstelaar Bert Kops verlaat München. In de poule verliest de hockeyploeg alleen van Groot-Brittannië. In de halve finale is het gastland met 3-0 te sterk, de strijd om het brons gaat verloren tegen India: 1-2.

Kees Douze, zeiler in de Finn-klasse, kan onvoldoende presteren vanwege aambeien. Overleden in 2011.

Alie te Riet neemt in de estafette de schoolslag voor haar rekening. Ze vormt met Enith Brigitha, Anke Rijnders en Hansje Bunschoten een sterke ploeg. Een medaille lukt niet, Nederland wordt vijfde. Op de individuele nummers blijft het lid van Zwemlust ver van de finale. Op de 100 meter schoolslag zet Alie te Riet de 20e tijd neer, op de 200 meter de 17e tijd. AZPC-zwemster Anke Rijnders heeft een druk programma. Op de 100 meter vrije slag wordt ze 11e, op de 200 meter 7e en op de 400 meter 8e. De 4 x 100 meter vrije slag levert ook een 5e plaats op in de finale.

Fedor den Hertog wordt in de wegwedstrijd 25e en viert een bescheiden feestje met Olympisch kampioen Hennie Kuiper. Het is de dag na de aanslag. In de ploegentijdrit over 100 kilometer is de tijd van Fedor den Hertog, Cees Priem, Hennie Kuiper en Aad van den Hoek goed voor een bronzen plak. In de plas van Aad van den Hoek wordt een verboden stof aangetroffen.

Mart Bras van VZC , Hans Hoogveld en Hans Parrel zijn present in het waterpoloteam. Achter Hongarije en West-Duitsland eindigt Oranje als 3e in de poule. In de verliezerspoule wordt gewonnen van Bulgarije, Cuba en Spanje. Het gelijke spel tegen Roemenië is voldoende voor de eerste plaats en de 7e positie in de eindrangschikking.

Peter Prijdekker is in Woerden geboren maar groeit op in Zuid-Afrika. Individueel start hij op de 200 meter vrije slag en met Bert Bergsma, Hans Elzerman en Roger van Hamburg op de 4 x 200 meter estafette. Finaleplaatsen zitten er niet in.

Op de Spelen van 1972 en 1976 wordt in de Tempest-klasse gezeild. Cees Kurpershoek uit Amersfoort vormt in München een ploeg met Ben Staartjes. Het duo valt met een 5e plaats net buiten de medailles.

Hette Borrias van Orca en Ans Gravesteyn van Triton dragen bij aan de finaleplaats van de vier met stuurvrouw. De Nederlandse ploeg eindigt in de slotrace op de 5e plaats.

Paul Litjens wordt met 11 doelpunten topscorer van het toernooi. Verlies in de halve finale tegen Nieuw Zeeland beschouwt hij als het dieptepunt in zijn loopbaan. Dat zal ook gelden voor de overige Utrechters Imbert Jebbink, Maarten Sikking, André Bolhuis en reserve-doelman Rob Toft. Nederland overtuigt in de poule tegen India, Maleisië, Argentinië en Canada. De ongeslagen poule-winnaar treft het met Nieuw-Zeeland als opponent in de halve finale. Onderschatting is het gevolg en een onnodige nederlaag: 2-1. De strijd tegen Pakistan om het brons gaat met 3-2 verloren. André Bolhuis draagt bij de opening de Nederlandse vlag.

Utrechter Karim Ressang, uitkomend voor een zwemclub in Californië, is één van de vier zwemmers op de estafette. De ploeg met René van der Kuil, André in ’t Veld en Henk Elzerman eindigt op de 4 x 200 meter vrije slag in de finale als zesde.

VZC is sterk vertegenwoordigd in het waterpoloteam met Piet de Zwarte, Rik Toonen en Hans van Zeeland. Andy Hoepelman, later UZSC, is tijdens de Spelen lid van De Robben. Nederland schrijft historie door de bronzen medaille te winnen. Sensationeel is de 3-2 overwinning op Rusland in de poule. Ook van Mexico en Roemenië wordt gewonnen. Bij de zes beste landen start Oranje met winst tegen West-Duitsland en een gelijkspel tegen Roemenië. Van de latere Olympisch kampioen Hongarije wordt verloren, maar het onverslaanbare Joegoslavië verliest met 5-3 van Nederland. Heel het land ligt met het oor aan de radio als tegen Italië (3-3) het brons wordt veilig gesteld.

Harald de Vlaming stapt in de boot met Geert Bakker en Pieter de Keyzer. In de soling-klasse wordt het drietal vijfde.

Linda Faber van VZC kan op de 400 meter vrije slag geen potten breken. Op de estafette 4 x 100 meter vrije slag lukt dat beter. Met Enith Brigitha, Annelies Maas en Ineke Ran zwemt de Veenendaalse naar de 4e plaats achter Verenigde Staten, DDR en Canada.

Jos Ruijs is stuurman in de vier met. Nederland haalt de finale niet en wordt vierde in de kleine finale. Goed voor de 10e positie.